ارتباط میکروبیوم و آلزایمر و نقش پروبیوتیک ها در بهبود آلزایمر

آلزایمر چیست ؟

سیستم عصبی ما مسئول تمامی اعمال بدن ماست. بدون آن هیچ کدام از اندام های ارادی یا غیر ارادی ما از جمله تنفس، ضربان قلب و اندام های بدن قادر به اجرای وظایف خود نیستند. اگر در این سیستم اختلالی ایجاد شود طیف وسیعی از بیماری ها، از نقص در تکلم گرفته تا مرگ ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتد. در این میان آلزایمر یا Alzheimer disease(AD) قرار دارد. که جزو شایع ترین بیماری های اختلال اعصاب بوده و با مرگ سلول های عصبی، از دست رفتن ارتباطات و در نتیجه کوچک تر شدن مغز باعث ایجاد فراموشی و حتی سایر آسیب های مغزی می شود.

در این نوع زوال عقل، اختلال حافظه به تدریج پیشرفت کرده و در یک هشتم افراد بالای ۶۵ سال دیده می شود. قبل از مبتلا شدن به آلزایمر در بیمار علائمی دیده می شود. که در صورت تشخیص به موقع توسط پزشک می تواند سیر پیشرفت بیماری را به شدت کند کند. علائمی هشدار دهنده مثل:

• تغییر ناگهانی در حافظه و رفتار
• اختلال در توانایی قضاوت
• فراموش کردن نکات ساده و یا اعمال عادی در زندگی
• اختلال در گفتار
• نقص در حافظه کوتاه مدت
• زیاد سوال پرسیدن در نتیجه ی ناتوانی در درک بعضی مسائل
• سخت بودن یاد آوری کلمات و …

علت بیماری آلزایمر چیست ؟

این بیماری در رده گروهی از اختلالات مغزی موسوم به بیماری های تخریب کننده عصب طبقه بندی می شود. این تخریب بر جنبه های عملکردی مهمی در مغز که مرتبط با شناخت و حافظه می باشند، اثر منفی گذاشته. و فرد را در انجام امورات روزانه خود ناتوان می کند. علت اصلی بیماری، رسوب مواد پروتئینی به نام “پلاک های آمیلوئید” در قسمت هیپوکامپ مغز بوده که مسئول اصلی در ساختار حافظه می باشد.

در کنار این موضوع جالب است بدانیم که در پژوهش های اخیر صورت گرفته توسط گروهی از دانشمندان سوئیسی و ایتالیایی، نقش داشتن ترکیب میکروبی روده ها در ایجاد بیماری اثبات شده است.

میکروب های روده انسان چه کاری انجام می دهند ؟

میلیارد ها باکتری در دستگاه گوارش و قسمت هایی مثل پوست مستقر بوده که با سلول های بدن انسان در تعامل زیستی می باشند. این جمعیت میکروبی به نام فلور نرمال یا میکروبیوم شناخته می شود. که جمعیتی تقریبا سه برابر کل سلول های بدن دارد. فلور میکروبی دستگاه گوارش به هضم مواد غذایی خورده شده و تولید مواد مورد نیاز برای عملکرد سلول ها کمک می کند. در عین حال این جمعیت میکروبی با قسمت های مختلفی از بدن مانند سیستم ایمنی و هورمون ها رابطه ای تنگاتنگ دارد.

به دلیل وجود این ارتباط، فلور میکروبی مانند یک عضو مستقل در بدن انسان فعالیت می کند. و بنابراین مثل هر عضو دیگری می تواند دچار اختلال شود. رد پای اختلال در فلور نرمال میکروبی که معمولا با بر هم خوردن ترکیب باکتری های مفید و مضر مشخص می شود. در بسیاری از بیماری های انسانی دیده شده است. به عنوان مثال، بر اساس شواهد بدست آمده، بر هم خوردن نسبت یا ترکیب گونه های باکتری خاصی در روده مرتبط با اختلالات طیف اوتیسم می باشد.

ارتباط میکروبیوم و آلزایمر

محققان سوئیسی و ایتالیایی در پژوهش خود با بررسی نمونه خون بیماران متوجه شدند پروتئین های خاصی که توسط گونه های مشخصی از باکتری های روده ای ساخته و ترشح می شود، در خون بیماران آلزایمری وجود دارد. این پروتئین ها با تحریک سیستم ایمنی و عصبی تولید و رسوب هر چه بیشتر پلاک های آمیلوئیدی را پیش می برند.

دقیقا مشخص نیست که چه باکتری هایی و با چه مکانیسمی فرایند رسوب پلاک های آمیلوئیدی را تسریع می کنند. تغییر جمعیتی فلور نرمال میکروبی باعث جایگزین شدن گونه های نادر باکتری که معمولا بیماری زا نیز هستند می شود. علاوه برآن، تنوع این باکتری های هم زیست در بیماران آلزایمر در مقایسه با افراد سالم کاهش معنا داری دارد.

نقش پروبیوتیک ها در بهبود آلزایمر

با توجه به آنچه تا کنون گفته شد، به نظر می رسد محیا کردن روده از نظر گونه های باکتری مورد نیاز که از طریق تجویز یا مصرف مواد غذایی موسوم به پروبیوتیک انجام می شود، در کاهش علائم موثر باشد. بر همین اساس، در چندین مطالعه انسانی و حیوانی، میزان فایده و اثر بخشی پروبیوتیک ها در نمونه های آلزایمر بررسی شده است.

منابع:

•  Science Daily. Link between Alzheimer’s disease and gut microbiota is confirmed [internet] . URL: https://www.sciencedaily.com/releases /2020/11/201113124042. Htm

•  Askarova S , Umbayev B , Masoud AR , Kaiyrlykyzy A , Safarova Y , Tsoy A , Olzhayev F , Kushugulova A. The Links Between the Gut Microbiome , Aging , Modern Lifestyle and Alzheimer’s Disease. Frontiers in Cellular and Infection Microbiology. 2020 Mar 18; 10: 104.

•  Chen Y , Fang L , Chen S , Zhou H , Fan Y , Lin L , Li J , Xu J , Chen Y , Ma Y , Chen Y. Gut Microbiome Alterations Precede Cerebral Amyloidosis and Microglial Pathology in a Mouse Model of Alzheimer’s Disease. BioMed Research International. 2020 May 27 ;2020.

نویسنده: مهندس زهرا اصغری