سرطان چیست؟
سرطان یکی از آن دسته از بیماری هایی است که امروزه بنا به دلایل مختلف میان افراد بیشتر شده است. از جمله مهم ترین عامل ایجاد سرطان در بدن افراد می توان به عامل وراثت و هم چنین مواد غذایی نامناسب اشاره داشت. سرطان به معنای رشد بی رویه سلول ها می باشد که در این حالت بر اثر تکثیر سلولی می تواند به دیگر بافت ها و نقاط بدن آسیب جدی وارد کند. حال باید بیان شود که برای جلوگیری از ایجاد سرطان راه های بسیاری وجود دارد و یکی از مهم ترین آن ها داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب و هم چنین دوری از دخانیات می باشد.
یشرفت سرطان یک فرایند بیولوژیک پیچیده است که هنوز کامل شناخته نشده است و تحقیقات دانشمندان هنوز در این زمینه ادامه دارد. اما هورمون‌ها، شرایط ایمنی و دگرگونی‌های توارثی در مواد ژنتیکی سلول، همگی می‌تواند در پیشرفت سرطان نقش داشته باشند. با این حال سهم کوچکی از سرطان‌ها توسط ژن‌های معیوب به وجود می‌آید و تنها درصد کمی از سرطان یعنی بین ۲ تا ۱۰ درصد از مواد کل سرطان ارثی است. اما سرطان‌ها با تغییر ماهیت ژن‌ها به علت عوامل خطری که در بالا به آنها اشاره شد به وجود می آید. شایان ذکر است که پزشکان و دانشمندان زیادی با مطالعه، تجربه و آزمایش های گوناگون در طی چند دهه اخیر به این امر مهم دست یافته اند که در بدن انسان تفاوت های زیادی بین سلول های سرطانی و سلول های سالم یا همان طبیعی وجود دارد.
سلول سرطانی چیست ؟
پروتئین های موجود در بدن را به شما ارائه می کنیم که تنظیم‌کننده رشد سلول ها هستند و برای درک سلول های ما ژن هایی را با خود به همراه دارند که به نوبه خود طراح پروتئین های تولید شده در بدن هستند.برخی از این پروتئین ها فاکتور های رشد دارند، سلول‌ها در بدن رشد و تقسیم خواهند شد. DNA نیز یک سلول مفید در بدن است. مواد شیمیایی در بدن تولید می‌شود که برای سرکوب سلول‌های سالم در تلاش هستند.سلول های سرطانی، سلول هایی غیر طبیعی هستند که به سرعت تولید مثل می کنند و توانایی شان را برای کپی شدن و رشد حفظ می کنند.
نتیجه این رشد بدون کنترل سلول ایجاد توده های بافت یا تومور است. تومور ها همچنان به رشد ادامه می دهند و برخی که به عنوان تومور های بدخیم شناخته شده اند، می توانند از یک محل به محل دیگر منتشر شوند.سلول های سرطانی از جنبه هایی با سلول های طبیعی متفاوت اند. سلول های سرطانی پیری بیولوژیکی را تجربه نمی کنند، توانایی خود را برای تقسیم شدن حفظ می کنند، و به سیگنال های پایان کار خود پاسخ نمی دهند.سلول های سرطان زا در برخی ژن های خاص ارثی هستند و در بعضی مواقع از طریق موارد گوناگون در بدن به وجود می‌آید.
آیا همه افراد سلول های سرطانی در بدن خود دارند ؟
نه، همه ما سلول های سرطانی در بدن نداریم. بدن ما دائما” سلول های جدید تولید می کند، برخی از آنها احتمال دارد سرطانی شوند. در هر لحظه، ممکن است سلول هایی تولید کنیم که DNA آنها آسیب دیده اند، اما به معنی این نیست که سرنوشت آنها سرطانی شدن است. بیشتر اوقات، سلول های دارای DNA آسیب دیده ، یا خود را ترمیم می کنند یا به واسطه مرگ سلولی ( آپوپتوز ) از بین می روند. احتمال ابتلا به سرطان فقط در شرایطی وجود دارد که هیچ یک از این موارد اتفاق نیفتد.
تفاوت سلول سرطانی با سلول سالم
تفاوت سلول های بدن انسان به گونه ایی است که با بررسی های خاص و مکرر، سالم بودن یا سرطانی بودن آن ها قابل تشخیص است. در مطالب عمده زیر برخی از تفاوت سلول سرطانی با سلول سالم وجود دارد که به نوبه خود رشد تومور های بدخیم را نشان می دهند و نسبت به تومور های خوش خیم به محیط اطراف خود واکنش نشان می دهند.
برخی از موارد مهم تفاوت سلول سرطانی با سلول سالم عبارت اند از:
- رشد
- ارتباطات
- ترمیم سلول و مرگ سلول
- چسبندگی
- (spread) قابلیت متاستاز کردن
- ظاهر
- میزان رشد
- بلوغ
- فرار از سیستم ایمنی بدن
- عملکرد
- خون رسانی
چه چیزی باعث سرطان می شود؟
سرطان با DNA آسیب دیده مرتبط است.علت ۵ تا ۱۰ درصد تمام سرطان ها ارث بردن ژن جهش یافته است. داشتن یکی از این جهش های ژنتیکی، خطر گسترش سرطان را افزایش می دهد، واما به این معنی نیست که حتما اتفاق بیفتد. جهش های ژنتیکی از طریق عوامل دیگر نیز به دست می آیند، از جمله :
- مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو
- اشعه ماوراء بنفش ( UV ) ناشی از خورشید یا تخت های برنزه کننده
- قرار گرفتن در معرض اشعه، از جمله درمان با اشعه ( پرتو درمانی )
- رژیم غذایی ضعیف، شامل مصرف زیاد گوشت های فرآوری شده
- عدم تحرک جسمی
- سوء مصرف الکل
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند رادون، سرب و آزبست
- عفونت هایی مانند ویروس پاپیلوم انسانی ( HPV ) و هپاتیت
دلیل دقیق گسترش سرطان در بدن فرد همیشه نمی تواند مشخص شود. ترکیبی از عوامل ممکن است در شروع سرطان نقش داشته باشند. هنگامی که سلولی جهش داشته باشد، به هر سلولی که تولید می کند انتقال می یابد.
نویسنده: دکتر محمد مهربهشتی